Maria Montessori - włoska lekarka, pedagog, antropolog i psycholog. Urodziła się w 1870 roku, zmarła w 1952. Pięćdziesiąt lat swojego życia poświęciła pracy z dziećmi różnych narodowości, ras, o różnej kondycji fizycznej i umysłowej i różnorodnym statusie materialnym. Ze swoich badań, obserwacji i doświadczeń wysnuła odkrywcze wnioski, które okazały się wręcz rewolucyjne. Sposób pracy z dzieckiem oparty na założeniach pedagogicznych Marii Montessori nazywany jest metodą Montessori.
„Uczyłam się dziecka. Wzięłam to, co dziecko mi przekazało i wyraziłam to, i tak powstała metoda zwana metodą Montessori."
Pierwsze przedszkole Marii Montessori we Włoszech zostało otwarte w roku 1907 i nazwane "Casa dei Bambini", W Polsce pierwsza tego typu placówka powstała w Lublinie. Było to niespełna 30 lat temu. W 1994 roku, w Łodzi zostało założone Polskie Stowarzyszenie Montessori, zajmujące się rozpowszechnianiem i promocją metod nauczania Marii Montessori, prowadzeniem szkoleń i edukowania grona pedagogicznego, a także nawiązywaniem kontaktów z innymi państwami. Na stronie internetowej Stowarzyszenia można znaleźć wykaz placówek, które działają w oparciu o metody Montessori. Jedną z tych placówek jest Przedszkole Integracyjne nr 5 wchodzące w skład Zespołu Szkolno – Przedszkolnego nr 1 w Świdniku. Nauczyciele pracujący w oddziałach Montessori mają przygotowanie pedagogiczne potrzebne do pracy z dzieckiem w grupie Montessori. Praca odbywa się zgodnie z zasadami, które wytyczyła sama twórczyni metody.
Metoda Montessori – zasady.
Jedną z kluczowych zasad metody Montessori jest przyjęcie, że dzieci się od siebie różnią i w związku z tym powinny mieć możliwość rozwijania się w oparciu o indywidualnie dopasowany plan rozwoju. Dobór odpowiednich metod, przygotowane otoczenie, indywidualne podejście do dziecka zapewnia mu lepszy, efektywniejszy i szybszy rozwój.
Aby lepiej poznać metodę nauczania wprowadzoną przez Marię Montessori, dobrze jest zapoznać się z charakterystyką zasad pedagogicznych.
Oto najważniejsze zasady pedagogiki:
- Swobodny wybór
To jedno z głównych założeń Marii Montessori, które zakłada samodzielny wybór zajęć. W ramach danego środowiska to dziecko dokonuje wyboru przedmiotu działań, stopień trudności, tempo i czas uczenia się. Swoboda dotyczy również wyboru tego, czy dziecko chce pracować samodzielnie, czy we współpracy z innym. Nauczyciel nie narzuca niczego, a jego zadaniem jest przygotowania otoczenia, środowiska, w którym dziecko będzie się edukować w taki sposób, by oferowało ono możliwość rozwoju i zapewniało jego wszechstronność.
- Zasada swobodnego wyboru materiału
W otoczeniu dziecka, w sali przedszkolnej, wszystkie materiały edukacyjne są łatwo dostępne - na wciągniecie ręki. Dziecko ma możliwość sięgnięcia po daną rzecz w każdym momencie, w którym chce rozpocząć z nią pracę.
- Zasada swobodnego wyboru miejsca pracy
Dziecko może samodzielnie wybrać miejsce do pracy – pracuje na dywaniku, przy stoliku czy w salce plastycznej. Nie ma obowiązku przyłączenia się do zajęć odbywających się w grupie, jeśli zajmuje się czymś innym, ważnym i pasjonującym.
- Zasada swobodnego wyboru czasu pracy
Dziecko może elastycznie zarządzać swoim czasem - wykonuje pracę w dowolnie przez siebie wybranym momencie.
- Zasada swobodnego wyboru formy pracy
Lekcję podstawową nauczyciel przeprowadza indywidualnie z każdym dzieckiem. Odbywa się ona w ciszy, spokoju i skupieniu. Dziecko wie, jakich może oczekiwać warunków do pracy, że może poprosić o pomoc, ale nikt nie będzie mu tej pomocy narzucał.
- Zasada porządku
Każda rzecz ma swoje miejsce. Jeśli dziecko przeniesie jakiś przedmiot, to po zakończeniu pracy pamięta o odłożeniu jej na właściwe miejsce.
- Zasada ograniczenia
Zgodnie z pedagogiką Montessori, dzieci mają dużą swobodę, ale nie mogą robić tego, co chcą. W każdej grupie Montessori obowiązują określone zasady, dotyczące każdej sfery.
- Zasada własnego działania i powtarzania
Według tej zasady dziecko rozwija się zgodnie z programem, który wyznaczają jego zainteresowania, potrzeby, możliwości intelektualne i fizyczne. Jeśli dziecko ma którymś etapie potrzebę wykonania ponownie jakieś czynności, to ma ono takie prawo.
W każdym momencie i w każdej sytuacji szanujemy Prawa dziecka.
Nasze zasady zawarte są w „Montessoriańskim Dekalogu Wychowawcy”.
1. Nigdy nie dotykaj dziecka, jeśli nie zostałeś do tego zaproszony.
2. Nie mów źle o dziecku, ani w jego obecności, ani pod jego nieobecność.
3. Skup się na wzmacnianiu i rozwijaniu tego, co dobre w dziecku, tak, by obecność tego dobra pozostawiała coraz mniej i mniej miejsca na zło.
4. Bądź zawsze aktywny w przygotowywaniu otoczenia. Dbaj o nie stale. Pomóż dziecku nawiązać z nim konstruktywne relacje. Wskaż mu miejsce, gdzie znajdują się materiały rozwojowe i zaprezentuj ich sposób użycia.
5. Bądź zawsze gotowy, by odpowiedzieć na wezwanie tego dziecka, które cię potrzebuje. Zawsze słuchaj i odpowiadaj temu, kto cię wzywa.
6. Szanuj to, które popełnia błędy i może się wcześniej czy później poprawić.
7. Powstrzymuj – zdecydowanie i natychmiast – każde niewłaściwe zachowanie, które może być niebezpieczne dla dziecka lub innych.
8. Uszanuj to, które odpoczywa, obserwuje lub rozmyśla nad tym, co zrobiło bądź zamierza robić. Nigdy nie wzywaj go, ani nie zmuszaj do innych form aktywności.
9. Pomagaj tym, którzy poszukują aktywności i nie mogą jej odnaleźć.. Bądź niestrudzony w oferowaniu prezentacji tym, którzy odmówili jej wcześniej, we wspieraniu ich na drodze do osiągnięcia tego, czego jeszcze nie potrafią i pokonania własnych niedoskonałości.
10. Zawsze traktuj dziecko z najwyższą kulturą, ofiaruj mu to, co masz najlepszego – w sobie lub do swojej dyspozycji.
Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych metodą do dołączenia do naszej montessoriańskiej społeczności!
